ANNELİK- doğum sonrası bebek bakımı
Uzun zamandır beklediğiniz bebeğiniz artık kollarınızda. Kimimiz çocuk sahibi olmadan daha deneyimli oluyoruz bu konuda ,Kimimiz de benim gibi nasıl tutacağını dahi bilmez. Ama şunu söyleyebilirim ki bu küçük melekler tamtamına 1 hafta da kendisiyle ilgili tüm ihtiyaçlarını nasıl karşılayacağınızı size kendileri öğretiyor. Bu süreç çok güzel aynı zamanda zorlu ve yorucu bir süreç.
Zaten tüm hormonlarınız tavan yapmış yeri geliyor kendinizi tanıyamıyorsunuz, Aynada gördüğünüz beden sanki başkasının, kafanızda şüpheli, merhametli,kendini sorgulayan sorular.Kendinizle başa çıkamıyorken dünyalar tatlısı bir melek kollarınızda sizin bakımınıza ve en çok ta sevginize muhtaç gözlerle size bakıyor. Durum çok zor size söyleyeyim.
Gelelim bebekle beraber yaşayacağımız süreçlere,
Zaten tüm hormonlarınız tavan yapmış yeri geliyor kendinizi tanıyamıyorsunuz, Aynada gördüğünüz beden sanki başkasının, kafanızda şüpheli, merhametli,kendini sorgulayan sorular.Kendinizle başa çıkamıyorken dünyalar tatlısı bir melek kollarınızda sizin bakımınıza ve en çok ta sevginize muhtaç gözlerle size bakıyor. Durum çok zor size söyleyeyim.
Gelelim bebekle beraber yaşayacağımız süreçlere,
- Emzirme; Annelerin en çok kendini yıprattığı konu bu herhalde. Tabi herkeste aynı şekilde olmayabiliyor. Benden size tavsiye. Özellikle de emzirmek istiyorsanız sakin bir odaya geçin bebekle yalnız kalın. Başınızda 10 kişi varken bebeğinizde emmek istemeyecektir. Hemde her kafadan bir ses çıkacaktır. kimisi bebeği desteklemek isteyecek, kimisi göğsünü tutacak,kimisi sadece konuşacak,kimiside sadece bakacak ama inanın hepsi gereksiz. Bunları yapan yabancınız da değil anneniz, ablanız, kavınvaldeniz,görümceniz ,teyzeniz arkadaşınız ,komşunuz vs olacak. Tabi ki de onlara ihtiyacımız var. Onlar tüm iyi niyetleriyle yardım etmeye çalışıyorlar. Ama empati kurmuyorlar. Napsın zavallı yeni lohusa anne çaresiz sinirini bozacak ,Bir şey söyleyemeyecek. Ağlamaya başlayacak bunu hisseden bebecik emmeyi bırakıp huzursuzlaşacak. Annenin süt yapan tüm hormonları hop geriye gidecek süt gelmeyecek. vs bunlar kötü senaryolar ama gerçekler. O yüzden emziren anneye ilk tavsiyem sadece bebeği ile kalarak emzirmesi.Bazen bunlar yaşanırken annenin sütünün azalması durumu yaşanır. Anne tamamen moralini yüksek tutmalı bebeğiyle ten temasında bulunmalı ve bebeği tam olarak emmeyi öğrenene kadar onu zorlamalı. Öyle katı kurallar ile 2 saatte bir değil her ağladığında emzirmeli. Çünkü bebek o zaman emmeye alışıyor. Tabi bu süreç geçince onun dengesini kurup zamanı ayarlamalı yani bu sürekli her ağladığında emzirin demek değil.Alışıncaya kadar sadece.Bazende şöyle olur anne ne yaparsa yapsın ütü yeterince gelmez,yada bebek emmek istemez. Bu durum o kadarda kahredici bir durum değil inanın bana. Ben de bebeğimi mamayla büyüttüm. tabiki de anne sütü çok önemli varsa amenna ama yoksa da kendinizi kahretmeyin onu demek istiyorum. Çünkü inanın kendinizi yıprattığınızla kalıyorsunuz.Emzirmede ilk 3 gün Kolostrum adı verilen sütü bebeğinize verebilmeniz çok önemli.sonrasında lütfen önce kendinizi düşünün Siz iyi olmazsanız bebeğinizde olmaz unutmayın. Şimdiki aklım olsa bu zamanı daha sakin ve kendimi motive ederek geçirirdim. Benim bebeğim mamayla büyüdü şu an 18 aylık. Maşallah anne sütü alan bir çok bebekten daha güçlü bir bağışıklığı var. Kendiliğinden hiç hasta olmadı . 2 kez bizden geçen nezleye maruz kaldı. Birde 2 aşı ateş yaptı o kadar çok şükür. Yani merak etmeyin iyi baktığınız takdirde hasta falan olmuyorlar sürekli. Emziren annelere birkaç tavsiye;
- Emzirdikten hemen sonra mutlaka sütünüzü sağın, bu sütünüzü arttırır
- Sağlıklı beslenin et ve protein ağırlıklı yiyin
- Tatlıya abanmayın nitekim süt yapmıyor
- Bol su için en çok süt yapan şey su çünkü
- Moral ve motivasyonunuzu sürekli yüksek tutun
- Kendinize ve bebeğinize baş başa kalacağınız vakit ayırın
- Ten tene temas önemlidir. Bebeğinizin kokusunu içinize çekerek onun tenine değmek sütünüzü arttırır.
- Sütünüzün az gelmesi dünyanın sonu değil bilin
- Süt yapan çaylar öyle sütünüzün fışkırmasına sebep olmuyor. çok ta gerekli değil isterseniz için.
- Her şey beyinde bitiyor unutmayın
- Emzirmek için gerçekten gönüllü olup, isteyin
- Ve bebeğiniz alışana kadar kısa aralıklarla. sürekli emzirin
- Lütfen sigara ve alkol almayın
Ha birde şunu söyleyeyim'' iyi beslenmeyen yapay gıdalar tüketen ,sağlıksız paketli gıdalarla gününü geçiren hele ki sigara kullanan bir annenin sütünden çok fayda beklememek lazım diye okumuştum bir prof. ile yapılan röportaj da. Onun yerine organik bir mama çocuğa çok daha faydalı inanın ''diyordu.
Biz 6 ay boyunca hipp marka organik bebek maması kullandık.Herhangi bir nedenle emziremeyen yada benim gibi sütü olmayan tüm anneler için gönül rahatlığıyla tüm ürünlerini tavsiye ederim.
(Göğüs ucu çatlaklarına karşı ise önleminizi mutlaka alın. Benim kısa emzirme dönemim de bile sorun olmuştu. Bunun için kendi sütünüzü sıkıp göğüs ucunuza sürebilirsiniz. Onun dışında ecz. satılan mavi renk krem iyi geliyor onu kullanabilirsiniz. Baktınız olmuyor son çare silikon uç kullanabilirsiniz.)
- Bebeğinizin kişisel bakımı; Yeni doğan bebeğinizin bakımı le ilgili detaylar bence birazda doğduğu mevsime göre şekillenmeli. Bence en iyisi baharda doğması.tabi bu işler ısmarlama olmuyor:) biz mevsimsel olarak inceleyelim
- Bebeği yazın doğan anneler, sizler çok daha titiz davranmalısınız bu konuda. Çünkü bebekler soğuktan değil sıcaktan hasta olurlar. Öncelikle doktorlar bebeğin her gün yıkanmasında bir sakınca görmüyorlar. Özellikle de yazsa sıcaktan oluşabilecek isilik ve pişiğe önlem olarak ta yıkanmak en güzel çözüm olabilir. Her gün yıkamak istemezseniz hafta da 2 kez doktorlar muhakkak öneriyor.Pişiği önlemek için alt değiştirme işlemini de muhakkak 2 saatte bir tekrarlayalım Pişik kremini her alt açmadan sonra kullanalım. Ben sudo krem tercih ettim ve memnun kaldım. Artık deneyimli bir anne olarak söyleyebilirim ki yaz bebeklerinin giyimleri için de kendiniz gibi düşünün yazın atlete ve çoraba gerek yok tek bir tulum yeterli, dışarı çıkılacaksa şapka ve koruyucu krem muhakkak kullanılmalı.Hatta yazın her kakadan sonra popoyu yıkayabilirsinizde. Direk önüne konulmadıktan sonra klimalı ortamda durabilirler. Arabada cam açıkken gidebilirler. Ama tabi bunları içinde bulunduğunuz durumla ,anne olarak içgüdüsel şekilde dozunu ayarlayarak yapabilirsiniz. Ben kızımı bu şekilde alıştırdım ve çok şükür bir problemde yaşamadım. Aksine rahat ettim. Tercihlerimizde ise şampuanlarımızı yeni doğan döneminde organik seçtik. Büyüdükçe sebamed ve hıpp ürünlerinde karar kıldık.Yazın banyoya filesini ve küvetini koyarak yıkayabilirsiniz.Yazın sıcaklık 21 derecenin altına düşmemeli. Duşun altına tutmayın muhakkak kova ve maşrapa ile birlikte nazikçe ve 2 kişi beraber yıkayın.Bu durum zamanla değişecek. Dışarı çıkmak temiz hava almak çok önemli fakat yazın sabah erken yada akşam üzeri tercih edilmeli ama mutlaka çıkılmalı
- Gelelim kış bebeklerine, kışın ortasında tam soğuklarda doğduysa yine dikkat. Çünkü bizzat gittiğim bir proftan aldığım ilgiye göre bebekler kendi vücut ısılarını ayarlayıp kontrol ediyorlar. Fakat ısınan vücutlarını soğutamıyorlar. Dolayısı ile tekrarlıyorum soğuktan değil sıcaktan hasta oluyorlar. Kışın hava soğuk fakat doktorlar yine her gün yıkanabileceğini söylüyorlar. Evinizin ısısı ve içgüdünüze göre Davranabilirsiniz. Evinizde muhakkak ısıyı ve nemi gösteren bir termometre olmalı. Nem 35 in altına düşmemeli ve sıcaklık en fazla 24-25 olmalı. Yıkanılan suyun sıcaklığı ise 32-34 derece olmalı. Kışın bir odanın içinde de yıkanabilir . Tabi bu durum yine evin ısısı ile ilgili evi ekstra ısıtmak gerekiyorsa mutlaka ısıtılmalı.Kışın kıyafet konusuna gelince yine aynı prof. tan aldığım bilgiye göre evde bere şapka takılmasını önermiyorlar. İç çamaşırı niyetine içlik yada tulum üzerine bir kat giysi önerilen. Öyle kendinizden 1 kat fazla giydirin diye bir şey de yok. Hem unutmayın siz nasıl alıştırırsanız öyle gider.Alt açmak için 2-3 saat yenidoğan için uygun.Ve hava ne kadar soğuk olursa olsun doğru giydirip 10 dak. bile temiz hava almak çok önemli.Aynı zamanda evin havalanması da aynı öneme sahip. Hem bebekler bu şekilde daha rahat uyuyorlar.
- Gelelim en rahat bahar bebeklerine yıkanması daha kolaydır. Hava ne sıcak ne soğuktur. Her saat dışarı çıkılabilir. Bol güneş ışığıyla hem anne hem de minik bebeğimiz d vitamini ihtiyacını karşılayabilir. Bende bu şanslı annelerdenim:)
Göbek düşmeden banyo yaptırılır mı? sorusunu ise doktorunuza danışın. Bazı doktorlar öneriyor ama benim uyguladığım ve genel tercih edilen de göbek bağı düştükten sonra ilk banyonun yapılmasıdır. Bizimki 10 günde düştü ve o zaman banyo yaptırdık. Bu süre de her bebekte farklılık gösterir unutmayın.
Bebeğinizin el tırnaklarını haftada 1 kez banyodan sonra kesmeniz daha iyi olur. Onlar için özel üretilen makas şeklinde tırnak makasları var onların kullanımı çok kolay.Tavsiye ederim.Ayak tırnakları için ise 15 gün de bir idealdir.
- Gaz sancısı; Gaz sancısı her bebekte olmayan ama olduğu zaman da hem anneyi hem bebeği üzen bir durum. Minicik yavrunuz ayaklarını sürekli karnına çekerek bağıra bağıra ağlar ve siz bir şey yapamazsınız. Çünkü bebeğiniz çok küçüktür. Ona ilaç vermek istemezsiniz. bebeğiniz çok huzursuzdur. Siz daha da huzursuz olursunuz. Çare ararsınız. Ve bir anne için en kötüsü sebep ne olur ise olsun yavrusuna çare olamamaktır.Ayağının altına adaçayı yağı mı sürsem? kimyonlu su mu diline değdirsem? rezene çayı iş görür mü? eczaneden satılan bitkisel damlaları denesem mi? kafanızda bir sürü cevapsız zoru. Ve siz 1 ay kadar bu sorularla boğuşup en sonunda bir damla alıp vereyim çocuğum rahat etsin dersiniz. Genel olarak özelde çalışan doktorlar bebek en az 2 aylık olmadan bunu onaylamaz. Devlette ki doktorlar ise damlayı daha erken önerebiliyor.( bu ayrımı arkadaşlarım ve doktorlarından yapabiliyorum.) ben adaçayı yağını denedim, ayaklarının altına topuğuna sürdüm.Çok azıcık sürdüm çünkü acı bir yağ ve tahriş etmek istemedim. Ama bizde işe yaramadı. İlaç, damla her neyse kullanmamak için çok direndim.Benden 4 ay önce doğum yapan bir arkadaşıma yine bir arkadaşı Türkiye de satışı bulunmayan Bayer grubuna ait bir damla vermiş. Onlara o çare olmuş .'' Hiç bir zararı yok olsa Almanlar kullanmaz'' diyerek beni de ikna etti. Bende Almanya da bulunan kuzenime rica ettim. Bize gönderdi ve kullandık. Bu damla bize de bir nebze çare oldu. Bebeğim rahatladı. Zararı olmadığını varsaydım hep araştırdım bir kaç doktora sorduk onlarda alabiliyorsanız kullanın dedi İçimiz rahat etti.İlk 3,5 ay devam eden zorlu bir süreç bu.Tüm anne ve bebeklere sabır diliyorum bu dönem için. Canınızı sıkmayın öyle yada böyle geçiyor. asıl ben yaşamadım ama yaşayan 1 arkadaşımdan ve okuduklarımdan bildiğim kadarıyla KOLİK denen bir durum var arkadaşlar. İlk haftalarda oluşuyor ve 3-4 ay sürüyor.Yine gaz sancısı olduğu söyleniyor.Ama bebek belirli saatlerde ağlama nöbeti geçiriyor.Misal saat 9-10 arası 20 dak. hiç durmadan ağlıyor gibi. Bu durumlarda sakin kalmalı bebeği hırpalamamalısınız. ..Aman dikkat en iyi davranış şeklini ve nelerin bebeğinizi sakinleştireceğini doktorunuz size söyleyecektir. Böyle bir durum yaşanıyorsa lütfen doktorunuzla beraber yol alın. Birde eğer bebeğinizi emziriyorsanız kendi yediklerinize çok dikkat etmelisiniz. Gaz yapan şeylerden uzak durmalı,Beslenmenize özen göstermelisiniz.Çünkü bebeğinize sizin sütünüzden de gaz geçebiliyor.
- vitamin; Bebeğinizin özellikle 1 yaşına kadar D vitamini ihtiyacı var. D vitamini için sağlık ocakları ücretsiz damla veriyorlar.Benim doktorum doğar doğmaz değil birkaç ay sonra ,devletin verdiğinden daha farklı bir vitamin verdi. 1 yaşında da değiştirip daha farklı bir multivitamine geçtik. Bunun yanında bol güneş ışığı alması önemli ne de olsa doğal D vitamini. Kendinizin de D vitamini ihtiyacını göz ardı etmeyin derim.
- Uyku; Uyku konusu başlı başına ele alınacak bir konu aslında. Her bebek her konuda olduğu gibi bu konuda da yazılan çizilen hiçbir şeye uymayabiliyor. Ve kendi kitabını kendi yazıyor.Bu derinlemesine mevzudan burada biraz bahsedelim sonra detaylı anlatacağım. Uyku bebek ve anne için en önemli unsurlardan biri. Bebekler özellikle beyin gelişimi için saat 10 dan önce gece uykusuna geçmiş olmalı. Büyüme hormonları uyurken çok çalışır. Uyusun da büyüsün sözü de buradan gelmekteymiş hatta. Anne adayları da anne olduktan sonra ki en az 2 yıl içinde çok konforlu bir uyku hatta çok uyku hatta uyku beklemesinler. Şaka şaka bu kadar değil ama tabi göz ardı etmemek gerek yine de söylediklerimi. Bu uyku mevzu bence birazda annenin gösterdiği özveri ve tutarlılıkla emek vermesi ile ilgili bir durum. Nisanın bir dönem 7 ayla 14 aylık olana kadar ki dönemi dışında benim çok fazla zorlandığım zamanlar olmadı. Ama tabi nisan birde mamayla büyüdü.emziren annelerde gece uyanmaları maalesef daha sık olmak zorunda.
Bizde durum şöyleydi. Bir kere gece-gündüz ayrımı yenidoğan da çok önemli. Gündüz olabildiğince sesli ışıklı ortamda uyutun ki onun ayrımına varabilsin. Gecede karanlıkta ve sessiz.Benim kızım ilk 3 ay hep 9,30 da gece uykusuna geçiyordu. Ben önceleri 2 sonraki aylarda da 4 saatte bir uyandırıp devam sütü ile besledim.6 aydan sonra gece beslenmelerini kestim. Ek gıdaya başladım tabi doktor önerisiyle. Yani ben uyandırmasam kızım mışıl mışıl uyuyordu. 6 aya kadar benim odamda kendi beşiğinde yattı 6 aydan sonra kendi odasında kendi yatağında yattı. Bu konuda hiç zorluk yaşamadım. şöyle ki 6 aylık bebekle 1 yaşında ki bebeğin farkındalığı bir olmayacağı için bence sizde bunu 6 ayda halledin ki zorlanmayın. Yani gece çok kalkıyorum vs deyip kendinizi düşünmeyin gerekirse bebeğinizin odasına bir koltuk koyun yada yerde yatın ama bebeğiniz kendi odasında yatsın.
3 aydan bu zamana kadar da gece uykuları hep erken oldu. 7,5 -8 en geç 9 da hep uyuyordu. Bu benim sosyal hayatımı kısıtlıyordu tabi. Bir yere gitmek istesek gidemiyor, yazın akşam yürüyüşe çıkalım desek çıkamıyorduk. Çünkü nisoş uyuyordu.doğru mu yaptım yanlış mı bilmem ama kaymağını yiyorum o kesin. İyi tarafından bakalım hep düzenli zamanında uyuyan bir kızım oldu. Ve biz akşamları eşimle beraber vakit geçirebildik. İnsanın buna o kadar ihtiyacı oluyor ki. Çocuğunuza vakit ayırırken eşinizi unutmayın.
6 aydan sonra bebeklerde rüya olayı da başlıyormuş o yüzden uykudan ağlayarak uyanmalar falan oluyor. Bu dönemde benim uykuları düzenli kızım yaklaşık 14. aya kadar gece de 4-5 kez uyanmaya başladı.kabus gibiydi.Ama geçti şükür. Gerçi benimkinde belki benim 11. ayda işe başlamamın da etkisi vardı. Kabus gibi bir dönem di. Vardiyalı bir düzen ve bazı günler gece 11 de evde oluyordum. meleğimin tüm düzeni bozulmuştu . Neyse ki geçti şu an saatleri düzgün bir işte çalışmaktayım ve kızıma vakit ayırabiliyorum. Şimdiki düzenimize göre artık tek öğle uykuna düştü akşamda 9,30 gibi uyumuş oluyor. Ve geceleri arada 1 kez ya uyanıyor ya da deliksiz uyuyor. Sabredip tadını çıkarın yani geçiyor.
Her zaman söylediğim gibi bunlar benim deneyimlerim arkadaşlar. herkese uymayabilir sadece yol göstersin size.
3 aydan bu zamana kadar da gece uykuları hep erken oldu. 7,5 -8 en geç 9 da hep uyuyordu. Bu benim sosyal hayatımı kısıtlıyordu tabi. Bir yere gitmek istesek gidemiyor, yazın akşam yürüyüşe çıkalım desek çıkamıyorduk. Çünkü nisoş uyuyordu.doğru mu yaptım yanlış mı bilmem ama kaymağını yiyorum o kesin. İyi tarafından bakalım hep düzenli zamanında uyuyan bir kızım oldu. Ve biz akşamları eşimle beraber vakit geçirebildik. İnsanın buna o kadar ihtiyacı oluyor ki. Çocuğunuza vakit ayırırken eşinizi unutmayın.
6 aydan sonra bebeklerde rüya olayı da başlıyormuş o yüzden uykudan ağlayarak uyanmalar falan oluyor. Bu dönemde benim uykuları düzenli kızım yaklaşık 14. aya kadar gece de 4-5 kez uyanmaya başladı.kabus gibiydi.Ama geçti şükür. Gerçi benimkinde belki benim 11. ayda işe başlamamın da etkisi vardı. Kabus gibi bir dönem di. Vardiyalı bir düzen ve bazı günler gece 11 de evde oluyordum. meleğimin tüm düzeni bozulmuştu . Neyse ki geçti şu an saatleri düzgün bir işte çalışmaktayım ve kızıma vakit ayırabiliyorum. Şimdiki düzenimize göre artık tek öğle uykuna düştü akşamda 9,30 gibi uyumuş oluyor. Ve geceleri arada 1 kez ya uyanıyor ya da deliksiz uyuyor. Sabredip tadını çıkarın yani geçiyor.
Her zaman söylediğim gibi bunlar benim deneyimlerim arkadaşlar. herkese uymayabilir sadece yol göstersin size.