Marteniçka-Bir Bulgar Geleneği

Geçen gün teyzem hiç bilmediğim bir gelenekten bahsetti. Böyle şeylere olan merakımı ve ilgimi bildiği için hemen bana da tutup getirmiş bir marteniçka. Konu eğer ritüeller ve özel gelenekler ise konunun anlatılacağı ilk insan hep benimdir. Hakkını vererek dinlerim ve uygularım karşı tarafın dediklerini.

İşte marteniçka da Bulgaristan ,Yugoslavya Makedonya gibi Balkan kültürlerinde uygulanan ve Türkiye de de çok sayıda bulunan göçmen vatandaşların uyguladığı bir gelenekmiş.
Marteniçka denilen şey aslında basit bir örme tekniği ile oluşturulan kırmızı-beyaz iki renkli bilekliğe verilen isim. Baharın gelişini coşkuyu,sağlığı iyiliği ve güzelliği temsil ediyor. İnanca ve enerjiye bağlı tabi her zamanki gibi.

Eski zamanlarda sadece Hristiyanların uyguladığı bir gelenek olduğu söylense de artık bu durum dinle ilişkilendirilmiyor ve saf iyi niyetle herkes tarafından uygulanıyor. Zaten amaç iyiliğin ve saflığın herkese bulaşması.

Uygulanışına gelince ise; aslında adından da belli olduğu üzere mart ayında yapılan bir uygulama.

Mart ayının başında ailenin en büyüğü marteniçkaları sağlık ve güzellik getirmesi dileği ile isteyenlerin bileğine bağlar.Tabi bileğinde marteniçka olan muhakkak bir dilek tutar.
10 gün boyunca bileğinde takılı duran marteniçkalar bir kırlangıç yada leylek görüldüğünde bilekten çıkarılıp, çiçeklenmiş bir ağacın dalına asılırmış ve dileğinin kabul olacağına inanılırmış.

Ne güzel bir gelenek bizim hıdırellezlerimizde ki ritüeller ile neredeyse aynı. Biz de baharın gelişini böyle kutlamıyor muyuz?

Bulgaristan da bir grup genç bir atölye kurup bundan 250 adet üretip çoluk çocuk herkese dağıtmışlar.Bir sürü güzel fotoğraf var sitelerinde. Altta bulunan linkten ulaşabilirsiniz fotoğraflara.

Hele şu bebeğin hırkasına bağlanan marteniçkalı fotoğrafa bayıldım...

Bir de nette anlatılan hikayelere bakalım istedim;

1 Mart'ta bahara hoş geldin demek için takılan marteniçkaların ortaya çıkışına dair pek çok rivayet bulunur.

 Bunlardan ikisini anlatalım... Nuh Tufanı'na kadar dayanan hikayede, kara parçası gördüğünü haber veren güvercin ağzında beyaz bir ip parçası taşımaktadır. Fakat yolda yaralanır ve ipe kan damlar.

İkinci hikaye de oldukça benzer. Bir kırlangıç ilk Bulgarlar arasında habercilik yapar. 

Verimli bir toprak bulduğunu haber veren kırlangıç, yolda yaralanır. Mesajın üzerine kanı damlar.

 Mesajı açan kişi de bu kırmızı-beyaz nesneyi kutsal bulup koluna takar. Sonra gelenekselleşir, 

başkaları da benzer bir nesne yani Marteniçkaları takmaya başlarlar.

Baba Marta yani Mart Nine, mistik bir Bulgar karakteri. Baba Marta, soğukları sona erdirir, baharı

 getirir. 1 Mart'ta Bulgaristan'da Baba Marta bayramı kutlanır, marteniçkalar baharın gelişiyle

 beraber kollara takılır.

 Dilerseniz ilk leylek gördüğünüzde de koluna takabilir, taktıktan sonra marteniçkanızı çiçek açtığını gördüğünüz ilk ağaca bağlayarak dilek tutabilirsiniz.

Resim ve yazı;
http://www.dizmana.com
https://mogadryanovo.or
haberturk.com